Biến đổi khí hậu, rác thải nhựa và suy giảm tài nguyên đang đặt ra những thách thức to lớn cho môi trường Việt Nam. Để ứng phó, nhiều chương trình bảo vệ môi trường đã và đang được triển khai từ cấp học đường đến cộng đồng và doanh nghiệp.
Trong bài viết này, chúng tôi tổng hợp những mô hình tiêu biểu giúp bạn dễ dàng tìm hiểu, tham gia và áp dụng vào thực tế – từ những chiến dịch truyền thông xanh đến các dự án hành động thiết thực.
CHANGE
CHANGE (Center for Hands-on Actions and Networking for Growth and Environment) là tổ chức phi lợi nhuận nổi bật với các chiến dịch truyền thông môi trường mạnh mẽ, sáng tạo và tác động sâu rộng.
Từ năm 2013, CHANGE đã liên tục thực hiện các chương trình truyền cảm hứng hành động vì khí hậu, động vật hoang dã và sống xanh. Một số dự án nổi bật:
- Chiến dịch “Không xả nhựa”: kêu gọi cộng đồng cắt giảm rác thải nhựa sử dụng một lần, hợp tác cùng các thương hiệu như Starbucks, Uniqlo…
- Climate Change Warriors: đào tạo và huấn luyện thế hệ trẻ trở thành đại sứ môi trường.
- Nghệ thuật truyền thông môi trường: sử dụng tranh tường, video hoạt hình, ảnh sáng tạo để lan tỏa thông điệp.
Sự khác biệt của CHANGE nằm ở việc kết hợp truyền thông đa phương tiện, giáo dục thay đổi hành vi và kết nối cộng đồng trẻ, giúp xây dựng một nền tảng bền vững cho hành tinh.
Greenlife
Greenlife là cộng đồng tập hợp các bạn trẻ và cá nhân yêu môi trường, chuyên tổ chức các hoạt động trải nghiệm và lan tỏa phong cách sống xanh giữa lòng thành phố.
Từ mô hình nhóm tình nguyện ban đầu, Greenlife nay đã phát triển thành một cộng đồng với hàng nghìn thành viên thường xuyên tham gia các hoạt động:
- Giao lưu – chia sẻ kiến thức môi trường tại quán cà phê xanh
- Tổ chức phiên chợ xanh: nơi trao đổi đồ tái sử dụng, sản phẩm thân thiện môi trường
- Chiến dịch “Chạm vào thiên nhiên”: tổ chức dã ngoại, trồng cây, làm sạch sông hồ
- Mạng lưới “Căn hộ sống xanh”: hướng dẫn cá nhân, hộ gia đình áp dụng mô hình giảm rác tại nhà
Điểm mạnh của Greenlife là khả năng tạo ra cảm hứng thực hành sống xanh thường nhật, giúp thay đổi từ bên trong cách chúng ta tiêu dùng và xử lý rác.
Gaia Nature Conservation
Trung tâm Bảo tồn thiên nhiên Gaia là tổ chức phi lợi nhuận tập trung vào giáo dục thiên nhiên, trồng rừng và bảo tồn hệ sinh thái rừng tại Việt Nam.
Gaia triển khai các chương trình trồng rừng cộng đồng tại các khu rừng đặc dụng như Cát Tiên, Phú Quốc, Xuân Liên… với sự tham gia của học sinh, doanh nghiệp và người dân địa phương. Một số hoạt động nổi bật:
- “Trồng rừng – Trồng hy vọng”: gắn tên người trồng cây lên bản đồ sinh thái, theo dõi sự phát triển của cây qua thời gian.
- Giáo dục thiên nhiên học đường: tổ chức tour dã ngoại, trải nghiệm rừng cho học sinh tiểu học & THCS.
- Trại hè môi trường Gaia Camp: nâng cao nhận thức, kiến thức sinh thái cho thế hệ trẻ.
Chương trình bảo vệ môi trường Gaia đóng góp lớn trong việc phục hồi rừng đặc dụng, đồng thời tạo cầu nối cảm xúc giữa con người và thiên nhiên, giúp xây dựng lối sống gắn bó, bền vững với môi trường.
Mạng lưới Hành động vì Khí hậu Việt Nam (VCCA)
VCCA là liên minh giữa hơn 60 tổ chức xã hội, cá nhân và doanh nghiệp cùng chung tay thúc đẩy hành động chống biến đổi khí hậu tại Việt Nam.
Ra đời từ năm 2017, mạng lưới này tập trung vào vận động chính sách, truyền thông cộng đồng và hỗ trợ kỹ thuật cho các sáng kiến khí hậu. Các chương trình chính:
- Chiến dịch “Net Zero 2050”: thúc đẩy hành động giảm phát thải khí nhà kính trong các ngành công nghiệp, nông nghiệp, giao thông.
- Đào tạo thanh niên hành động vì khí hậu: tổ chức khóa học, workshop nâng cao năng lực lãnh đạo môi trường.
- Tư vấn xây dựng chiến lược khí hậu cho doanh nghiệp nhỏ và vừa (SMEs).
VCCA thể hiện vai trò kết nối đa ngành, đưa ra giải pháp từ cấp địa phương đến quốc gia, góp phần định hình hướng phát triển xanh và công bằng khí hậu trong tương lai.
Keep Vietnam Clean
Keep Vietnam Clean là tổ chức cộng đồng phi lợi nhuận, chuyên tổ chức hoạt động dọn rác, truyền thông và lan tỏa hành vi sống sạch tại đô thị.
Thành lập năm 2015 bởi nhóm người nước ngoài yêu Việt Nam, tổ chức này hiện có hàng nghìn tình nguyện viên thường xuyên hoạt động tại Hà Nội, TP.HCM, Đà Nẵng… Các hoạt động tiêu biểu:
- Chiến dịch “Clean Up Vietnam”: huy động hàng chục nghìn người tham gia làm sạch đường phố, kênh rạch vào mỗi dịp cuối tuần.
- Hợp tác với trường học & công ty để tổ chức hoạt động team-building môi trường, kết hợp CSR doanh nghiệp.
- Tuyên truyền trên mạng xã hội về hành vi xả rác, tác động tiêu cực tới thiên nhiên và đô thị.
Điểm mạnh của Keep Vietnam Clean là khả năng tổ chức nhanh, linh hoạt, dễ tiếp cận, giúp cộng đồng thành thị chủ động thực hành nếp sống sạch – xanh – văn minh.
WildAct
WildAct là tổ chức môi trường chuyên về nghiên cứu, bảo tồn và giáo dục chống buôn bán động vật hoang dã tại Việt Nam.
Với khẩu hiệu “Con người là một phần của thiên nhiên”, WildAct triển khai các chương trình môi trường tập trung vào:
- Giáo dục học đường: phát triển giáo trình môi trường tích hợp trong nhà trường, cung cấp kỹ năng sống xanh và bảo vệ hệ sinh thái và giảm sự nóng lên toàn cầu.
- Chống buôn bán trái phép: hợp tác với cơ quan chức năng để tuyên truyền và phòng chống khai thác động vật hoang dã.
- Hỗ trợ phụ nữ làm việc trong ngành bảo tồn: tăng quyền năng cho nữ giới tham gia lĩnh vực sinh thái học và nghiên cứu tự nhiên.
WildAct được đánh giá cao bởi tính chuyên sâu về bảo tồn, và khả năng kết nối các bên liên quan từ học sinh – chính quyền – nhà nghiên cứu – doanh nghiệp.
GreenHub
GreenHub (Trung tâm Hỗ trợ Phát triển Xanh) là tổ chức phi chính phủ hoạt động mạnh trong lĩnh vực rác thải, kinh tế tuần hoàn và phát triển bền vững tại Việt Nam.
Với tầm nhìn xây dựng “thành phố không rác”, chương trình bảo vệ môi trường GreenHub tổ chức các chương trình cụ thể như:
- Zero Waste to Ocean: giảm thiểu rác thải nhựa chảy ra đại dương tại các tỉnh ven biển.
- GreenMap: lập bản đồ số điểm tái chế, giúp người dân tiếp cận dễ dàng dịch vụ thu gom.
- Tăng cường phân loại rác tại nguồn: triển khai thí điểm tại Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh với kết quả giảm trên 30% lượng rác sinh hoạt không phân loại.
GreenHub nổi bật ở việc ứng dụng dữ liệu – công nghệ – hành vi xã hội học để đề xuất giải pháp môi trường mang tính hệ thống và lâu dài.
Gieo mầm xanh
Gieo mầm xanh là dự án giáo dục môi trường được khởi xướng bởi các bạn trẻ tại TP.HCM, với mục tiêu xây dựng thói quen bảo vệ môi trường từ tuổi nhỏ và lan tỏa đến cả cộng đồng.
Tập trung vào giáo dục kỹ năng sống và hành vi xanh cho học sinh – sinh viên, Gieo mầm xanh triển khai:
- Lớp học trải nghiệm môi trường: đưa trẻ đến với rừng, nông trại, hệ sinh thái tự nhiên.
- Tổ chức cuộc thi sáng tạo từ rác tái chế tại trường học
- Tặng cây xanh – đổi rác nhựa
- Chuỗi hoạt động tại khu dân cư: tuyên truyền phân loại rác, trồng cây dọc hẻm nhỏ
Dự án được đánh giá cao nhờ khả năng nhân rộng mô hình nhỏ, chi phí thấp, hiệu quả cao và đặc biệt là gắn kết cộng đồng địa phương thông qua các hành động thiết thực.
Kết luận
Từ giáo dục học đường đến phục hồi rừng và xây dựng đô thị không rác, các chương trình bảo vệ môi trường tại Việt Nam đang ngày càng đa dạng, sáng tạo và dễ tiếp cận. Điều quan trọng là mỗi người trong chúng ta cần lựa chọn hành động phù hợp, dù nhỏ nhưng nhất quán. Naphoga.shop tin rằng tham gia một chương trình, chia sẻ thông tin hữu ích hoặc chỉ đơn giản là giảm rác nhựa mỗi ngày – đó cũng chính là cách bạn góp phần tạo nên một tương lai xanh hơn.