Trong bối cảnh biến đổi khí hậu và nhu cầu phát triển bền vững nông nghiệp – thủy lợi, các công trình hồ chứa nước giữ vai trò vô cùng quan trọng. Một trong những công trình nổi bật ở miền Trung Việt Nam chính là hồ chứa nước Ngàn Trươi. Với quy mô đồ sộ và đa chức năng, nhiều người quan tâm đến hồ chứa nước Ngàn Trươi ở đâu, tại sao nó lại trở thành một mắt xích quan trọng trong hệ thống thủy lợi quốc gia.
Bài viết này của naphoga.shop sẽ cung cấp cái nhìn về hồ Ngàn Trươi – từ vị trí địa lý, vai trò thủy lợi, đặc điểm kỹ thuật cho đến tiềm năng du lịch sinh thái bền vững.
Hồ chứa nước Ngàn Trươi nằm ở đâu?
Hồ chứa nước Ngàn Trươi tọa lạc hoàn toàn trong vùng lõi của Vườn quốc gia Vũ Quang, thuộc xã Hương Đại, huyện Vũ Quang, tỉnh Hà Tĩnh. Đây là khu vực miền núi phía Tây Bắc của tỉnh, nằm gần biên giới Việt – Lào, cách trung tâm thành phố Hà Tĩnh khoảng 70km. Toạ độ địa lý gần đúng của hồ là khoảng 18°23′ vĩ Bắc và 105°28′ kinh Đông.
Với địa hình hiểm trở và không gian rừng nguyên sinh bao phủ, hồ Ngàn Trươi không chỉ đóng vai trò công trình thủy lợi mà còn là biểu tượng cảnh quan xanh của Hà Tĩnh.
Quy mô và thông số kỹ thuật nổi bật
Hồ Ngàn Trươi là công trình thủy lợi lớn thứ ba tại Việt Nam, chỉ sau hồ Dầu Tiếng và hồ Cửa Đạt. Lưu vực hồ có diện tích 408 km2, diện tích mặt hồ khoảng 43 km2 và dung tích chứa lên tới 775 triệu m3 nước. Đập chính của hồ được xây dựng bằng đất, có chiều cao 61,8m – hiện là đập đất cao nhất Việt Nam.
Dung tích phòng lũ của hồ đạt khoảng 157 triệu m3, giúp kiểm soát và điều tiết lượng nước lũ hiệu quả, đặc biệt bảo vệ vùng rốn lũ Hương Khê và Vũ Quang ở hạ du. Dưới chân đập là tổ hợp công trình thủy điện nhỏ với công suất gần 20 MW, góp phần bổ sung nguồn điện cho khu vực miền Trung.
Vai trò trong hệ thống thủy lợi và nông nghiệp
Hồ Ngàn Trươi giữ vai trò đầu mối trong hệ thống thủy nông Ngàn Trươi – Cẩm Trang. Công trình có khả năng cung cấp nước tưới cho 32.585 ha đất canh tác và 6.000 ha nuôi trồng thủy sản tại 8 huyện và thị xã phía Bắc tỉnh Hà Tĩnh. Nhờ hệ thống kênh dẫn, trạm bơm và hạ tầng thủy lợi liên kết, hồ Ngàn Trươi góp phần ổn định sản xuất nông nghiệp, tăng năng suất cây trồng và đa dạng hóa hoạt động kinh tế tại địa phương.
Bên cạnh đó, hồ còn đóng vai trò cung cấp nước sinh hoạt, phục vụ sản xuất công nghiệp, đặc biệt là các cụm công nghiệp và khai thác khoáng sản trong khu vực như mỏ sắt Thạch Khê.
Chức năng phòng chống lũ và ổn định sinh thái
Không chỉ phục vụ sản xuất, hồ Ngàn Trươi còn là lá chắn tự nhiên giúp điều tiết dòng chảy trong mùa mưa bão, bảo vệ hạ du khỏi tình trạng ngập úng nghiêm trọng. Với dung tích phòng lũ lên đến 157 triệu m3, công trình giúp làm chậm và giảm đỉnh lũ, bảo vệ tài sản và tính mạng cư dân các huyện lân cận.
Ngoài ra, việc hình thành hồ chứa trong vùng lõi rừng quốc gia cũng tạo ra một vùng sinh thái ổn định, hỗ trợ tái tạo và bảo tồn đa dạng sinh học. Nước trong hồ có độ sạch cao, ít bị ô nhiễm bởi hoạt động công nghiệp, góp phần duy trì nguồn nước bền vững cho toàn khu vực.
Tiềm năng phát triển du lịch sinh thái bền vững
Không gian quanh hồ Ngàn Trươi không chỉ hữu ích về mặt thủy lợi mà còn có giá trị lớn về cảnh quan và du lịch sinh thái. Với diện tích 70 ha được quy hoạch thành khu du lịch sinh thái, nơi đây có thể trở thành điểm đến hấp dẫn nhờ vẻ đẹp nguyên sơ, không gian mát lành và hệ sinh thái phong phú.
Lòng hồ có hơn 30 hòn đảo lớn nhỏ, tạo nên khung cảnh sơn thủy hữu tình, được ví như “Hạ Long thu nhỏ” giữa đại ngàn. Các loại hình du lịch tiềm năng gồm có: du lịch môi trường, khám phá hệ sinh thái rừng – nước, chèo thuyền kayak, du thuyền lòng hồ, trải nghiệm văn hóa bản địa và kết nối với các di tích lịch sử.
Ngoài ra, khu vực này còn đóng vai trò là điểm trung chuyển trên tuyến du lịch liên kết giữa tỉnh Hà Tĩnh và nước bạn Lào thông qua cửa khẩu quốc tế Cầu Treo. Điều này mở ra cơ hội phát triển các sản phẩm du lịch liên biên giới và tăng tính kết nối vùng.
Giá trị bảo tồn và văn hóa của hồ chứa nước Ngàn Tươi
Khu vực quanh hồ chứa nước Ngàn Trươi không chỉ giàu tài nguyên thiên nhiên mà còn ẩn chứa nhiều giá trị văn hóa – lịch sử. Đây là nơi có nhiều di tích được tôn tạo, bảo tồn và có thể kết nối với các chương trình giáo dục trải nghiệm cho du khách.
Đặc biệt, rừng nguyên sinh Vũ Quang – nơi hồ tọa lạc – là một trong những khu rừng đặc dụng tiêu biểu nhất Việt Nam, được biết đến với nhiều loài động thực vật quý hiếm. Công trình hồ chứa trở thành một phần trong chiến lược bảo tồn đa dạng sinh học gắn với phát triển kinh tế xanh của địa phương.
Xem thêm bài viết: Hồ Hòa Bình nằm trên sông nào?
Kết luận
Hồ chứa nước Ngàn Trươi không chỉ là một công trình kỹ thuật thủy lợi – thủy điện quy mô lớn, mà còn là một biểu tượng của sự kết hợp hài hòa giữa phát triển kinh tế, phòng chống thiên tai và bảo vệ môi trường. Với vị trí đặc biệt trong vùng lõi Vườn quốc gia Vũ Quang – Hà Tĩnh, hồ Ngàn Trươi xứng đáng được xem là điểm sáng trong quy hoạch thủy lợi quốc gia cũng như tiềm năng phát triển du lịch sinh thái miền Trung.
Nếu bạn đang tìm hiểu “hồ chứa nước Ngàn Trươi ở đâu”, thì giờ đây không chỉ biết vị trí địa lý, mà còn có thể hiểu rõ tầm vóc và giá trị nhiều mặt của công trình này. Đây là điểm đến lý tưởng cho các hoạt động nghiên cứu, du lịch và phát triển bền vững.