Mỗi nhà thầu khi triển khai dự án cấp thoát nước đều hiểu rõ: chỉ cần một điểm tắc trong cống ngầm cũng có thể làm gián đoạn toàn bộ hệ thống vận hành. Từ khu dân cư, nhà xưởng đến hạ tầng kỹ thuật đô thị, việc nạo vét cống thoát nước đúng kỹ thuật và đúng thời điểm là yếu tố tiên quyết để tránh rủi ro và tiết kiệm chi phí bảo trì.
Nếu bạn đang tìm hiểu về các công nghệ, quy trình và tiêu chuẩn thi công nạo vét chuyên nghiệp – bài viết này của naphoga.shop sẽ mang lại cái nhìn toàn diện.
Tại sao cần nạo vét cống thoát nước định kỳ?
Việc nạo vét cống thoát nước định kỳ là điều bắt buộc trong công tác bảo trì hệ thống thoát nước đô thị. Khi các đường cống, hố ga bị tích tụ bùn thải, rác, dầu mỡ hoặc chất thải hữu cơ, dòng chảy bị tắc nghẽn dẫn đến ngập úng, ô nhiễm môi trường và suy giảm chất lượng công trình hạ tầng kỹ thuật.
Tại nhiều khu vực đô thị lớn như TP.HCM hay Hà Nội, tình trạng tắc cống thoát nước ngầm gây ra hậu quả nghiêm trọng sau mỗi đợt mưa lớn. Hiện có nhiều đơn vị thi công thường xuyên tiếp nhận các yêu cầu nạo vét hệ thống thoát nước sinh hoạt, mương dẫn nước, hố ga, cho thấy nhu cầu rất cao từ các khu dân cư, khu công nghiệp đến dự án công cộng.
Nếu không có kế hoạch nạo vét định kỳ mỗi 3–6 tháng (đối với khu mật độ cao) hoặc 1 năm/lần (với khu dân cư thông thường), chủ đầu tư sẽ đối mặt với các rủi ro:
- Cống rãnh tắc nghẽn kéo dài, ảnh hưởng đến hệ thống giao thông và sinh hoạt
- Bùn thải tích tụ làm suy giảm hiệu quả thoát nước, dễ gây vỡ, nứt đường ống
- Chi phí sửa chữa lớn hơn rất nhiều so với chi phí nạo vét định kỳ
Thêm vào đó, theo quy chuẩn TCVN 7957:2008 và tiêu chuẩn môi trường QCVN 14:2008/BTNMT, chủ đầu tư có trách nhiệm đảm bảo hệ thống thoát nước được lưu thông thông suốt và không gây ảnh hưởng đến môi trường xung quanh.
Các công nghệ nạo vét cống thoát nước tiên tiến nhất hiện nay
Hiện nay, nạo vét cống thoát nước đã không còn dừng lại ở phương pháp thủ công. Với sự phát triển mạnh mẽ trong ngành công nghệ môi trường, những thiết bị, công nghệ hiện đại nhất để thi công nhanh – sạch – an toàn – tiết kiệm đã và đang ứng dụng ngày càng nhiều.
Dưới đây là các công nghệ nạo vét cống thoát nước tiên tiến đang được áp dụng tại nhiều công trình hạ tầng kỹ thuật, hệ thống thoát nước mưa, và các dự án cấp thoát nước ngầm:
Xe hút bùn chân không áp lực cao
Xe hút bùn công suất lớn sử dụng nguyên lý hút chân không để thu gom chất thải bùn lắng, cặn rác, nước đen một cách nhanh chóng. Ưu điểm:
- Đóng kín hoàn toàn, không phát tán mùi ra môi trường xung quanh
- Hút sạch cống có đường kính từ Ø200 đến Ø1000mm
- Hoạt động hiệu quả trong khu dân cư, nhà máy, khu công nghiệp
Đây là loại thiết bị bắt buộc phải có trong mọi dự án vệ sinh cống ngầm đô thị.
Máy phun áp lực rửa lòng cống
Kết hợp với xe hút bùn, máy phun nước áp lực cao từ 150 đến 300 bar được sử dụng để làm sạch lớp bám trong lòng cống. Công nghệ này:
- Loại bỏ rêu, dầu mỡ, bùn kết dính
- Không làm hư hại kết cấu cống
- Tiết kiệm thời gian thi công
Máy phù hợp cho cống dẫn nước mưa, ống thoát nước sinh hoạt, ống dẫn nước công nghiệp.
Robot nội soi đường ống cống
Công nghệ robot gắn camera HD được đưa vào lòng cống để:
- Xác định chính xác vị trí tắc nghẽn, điểm hỏng hoặc nứt vỡ
- Ghi lại toàn bộ quá trình vệ sinh và nạo vét
- Phục vụ công tác nghiệm thu, bàn giao kỹ thuật
Nhiều đơn vị sử dụng robot nội soi đạt chuẩn IP68 chống nước, độ phân giải 1080p, tương thích với nhiều đường kính ống khác nhau.
Thiết bị tách rác tự động & xử lý chất thải
Hệ thống lọc tách rác thô kết hợp với hệ thống khử mùi sinh học giúp:
- Giảm khối lượng chất rắn trước khi hút bùn
- Ngăn mùi hôi lan rộng trong quá trình thi công
- Phân loại chất thải bùn, rác để vận chuyển đúng nơi, đúng quy chuẩn
Các loại rác như túi nilon, chai nhựa, xơ vải… sẽ được giữ lại trước khi đưa bùn về trạm xử lý bùn thải hợp chuẩn QCVN.
Hệ thống định vị GPS và phần mềm quản lý công trình
Công nghệ số được áp dụng để:
- Ghi nhận tọa độ, thời gian thi công, khối lượng hút bùn
- Lưu trữ dữ liệu cho bảo trì định kỳ và quản lý hạ tầng thông minh
- Cung cấp báo cáo EAV minh bạch
Quy trình nạo vét cống thoát nước chuyên nghiệp dành cho dự án
Một dự án nạo vét cống thoát nước chỉ phát huy hiệu quả khi được triển khai theo đúng trình tự kỹ thuật. Các bước bao gồm:
Bước 1: Khảo sát hiện trạng bằng thiết bị nội soi
Trước khi thi công, đội ngũ kỹ sư sử dụng camera robot để kiểm tra bên trong đường ống. Thiết bị giúp xác định lượng bùn và chất thải đang tồn đọng, đo chính xác đường kính và chiều dài ống, đồng thời xác định các vị trí có nguy cơ tắc nghẽn hoặc hư hỏng. Kết quả khảo sát là cơ sở để lên phương án và báo giá chi tiết.
Bước 2: Chuẩn bị thiết bị, phương án an toàn và nhân lực
Thiết bị cần thiết được chuẩn bị sẵn như xe hút bùn chân không, máy phun áp lực, rào chắn, đồ bảo hộ. Đơn vị thi công lên kế hoạch đảm bảo an toàn lao động, giảm tối đa ảnh hưởng đến sinh hoạt và giao thông khu vực. Nhân công được đào tạo bài bản theo tiêu chuẩn ISO 9001 và TCVN hiện hành.
Bước 3: Nạo vét, hút bùn và rửa cống
Tiến hành phun nước áp lực cao để làm bong cặn bám trong lòng cống. Sau đó sử dụng xe hút chuyên dụng để loại bỏ toàn bộ chất thải rắn, rác và nước đen. Quá trình xử lý được giám sát bằng thiết bị đo thể tích bùn, đảm bảo tính chính xác và minh bạch trong thi công.
Bước 4: Khử mùi và dọn vệ sinh
Phun dung dịch khử mùi sinh học để xử lý triệt để mùi hôi phát sinh. Khu vực thi công, miệng cống và nắp hố ga được vệ sinh sạch sẽ trước khi bàn giao. Việc đóng kín miệng cống giúp ngăn mùi và hạn chế nguy cơ lây lan vi khuẩn.
Bước 5: Nghiệm thu, báo cáo và bàn giao
Thiết bị nội soi được sử dụng lại để ghi hình tình trạng sau khi hoàn thành. Đơn vị thi công lập biên bản nghiệm thu, thống kê chi tiết các thông tin liên quan như loại bùn, khối lượng, tuyến ống và tình trạng dòng chảy. Tài liệu bàn giao bao gồm hồ sơ thi công, bản đồ tuyến cống và tư vấn lịch bảo trì.
Các tiêu chuẩn kỹ thuật cần tuân thủ khi nạo vét cống thoát nước
Để đảm bảo hệ thống vận hành hiệu quả, an toàn và đúng pháp luật, mỗi dự án cần tuân thủ các tiêu chuẩn kỹ thuật cụ thể trong từng khâu thực hiện.
Tiêu chuẩn TCVN và QCVN
Hệ thống thi công cần căn cứ theo các bộ tiêu chuẩn và quy chuẩn sau:
- TCVN 7957:2008 – hướng dẫn thiết kế và thi công hệ thống thoát nước
- QCVN 14:2008/BTNMT – quy chuẩn quốc gia về nước thải sinh hoạt
- QCVN 07-2:2016/BXD – yêu cầu kỹ thuật mạng lưới thoát nước đô thị
- TCVN 5576:2012 – hệ thống cấp thoát nước trong công trình xây dựng
Các công đoạn như hút bùn, xử lý rác hoặc thoát nước sau thi công đều có hướng dẫn kỹ thuật cụ thể.
Tiêu chuẩn an toàn lao động
Mỗi công nhân làm việc tại công trình phải được trang bị bảo hộ như mặt nạ, găng tay, ủng chống hóa chất. Khu vực thi công cần được rào chắn và bố trí biển cảnh báo. Nếu thi công ban đêm hoặc tại nơi đông dân cư, cần bổ sung ánh sáng và có phương án điều phối giao thông tạm thời.
Tiêu chuẩn xử lý chất thải
Toàn bộ chất thải sau khi hút phải được phân loại rõ ràng, gồm bùn hữu cơ, rác thô và nước thải. Phần bùn cần được chuyển đến cơ sở xử lý đạt chuẩn theo QCVN 25:2009/BTNMT. Tuyệt đối không xả bùn hoặc nước thải chưa xử lý ra môi trường.
Tiêu chuẩn nghiệm thu và bàn giao
Sau khi hoàn thành nạo vét, hệ thống cần được kiểm tra lại để đảm bảo dòng chảy thông suốt. Nhật ký thi công, bản đồ tuyến ống, ảnh hoặc video trước và sau xử lý phải được lưu trữ đầy đủ. Báo cáo nghiệm thu cần nêu rõ vị trí thi công, chiều dài ống, lượng bùn thải và thiết bị sử dụng.
Kết luận
Giữ cho hệ thống thoát nước sạch, thông thoáng và ổn định không khó nếu có quy trình nạo vét bài bản, thiết bị chuyên dụng và đội ngũ kỹ thuật hiểu nghề.
Từ khu dân cư đến nhà máy, từ đường phố đến cống ngầm, việc chủ động nạo vét định kỳ là yếu tố cốt lõi giúp đảm bảo môi trường sống, an toàn giao thông và tuổi thọ công trình. Đây là thời điểm thích hợp để đánh giá lại toàn bộ hệ thống và triển khai kế hoạch bảo trì phù hợp.