PAC xử lý nước là gì? Cách sử dụng hiệu quả và an toàn

Từ các trạm cấp nước quy mô lớn đến những ao nuôi thủy sản nhỏ, PAC xử lý nước đang được ứng dụng ngày càng rộng rãi. Nhưng việc sử dụng hiệu quả loại hóa chất này lại đòi hỏi sự hiểu biết đúng đắn về tính chất, liều lượng và cơ chế hoạt động.

Để tránh sai lầm đáng tiếc và tối ưu chi phí xử lý nước, bạn nên bắt đầu bằng việc nắm vững những nội dung cơ bản trong bài viết của naphoga.shop ngay sau đây.

Mục Lục

Hóa chất PAC là gì?

PAC (Poly Aluminium Chloride) là một loại hóa chất vô cơ có công thức tổng quát là [Al₂(OH)ₙCl₆₋ₙ]ₘ, chuyên dùng trong quá trình keo tụ và lắng cặn trong xử lý nước. PAC tồn tại ở cả dạng bột và lỏng, với màu sắc phổ biến là vàng chanh, vàng nhạt hoặc trắng ngà. Khác với các chất keo tụ truyền thống như phèn nhôm hay phèn sắt, PAC có khả năng tạo bông to, lắng nhanh và giữ ổn định pH môi trường nước.

Với khả năng hoạt động hiệu quả trong khoảng pH từ 5.5 đến 8.5, PAC mang lại hiệu quả rõ rệt trong việc loại bỏ cặn lơ lửng, chất hữu cơ, kim loại nặng, vi khuẩn, virus.

Đặc điểm của hóa chất xử lý nước PAC

Không phải ngẫu nhiên mà PAC dần thay thế các loại phèn truyền thống như phèn nhôm sunfat. Lý do nằm ở những đặc tính độc đáo và ưu việt của nó:

Hoạt động hiệu quả trong dải pH rộng: Đây là ưu điểm lớn nhất. PAC có thể hoạt động tốt trong môi trường nước có độ pH từ 5.0 đến 9.0, trong khi phèn nhôm chỉ hiệu quả trong một khoảng pH hẹp hơn nhiều. Điều này giúp tiết kiệm chi phí sử dụng các hóa chất nâng hoặc hạ pH.
Ít làm thay đổi độ pH của nước: Do có tính axit yếu hơn phèn nhôm, PAC không làm giảm đáng kể độ pH của nước sau xử lý. Yếu tố này cực kỳ quan trọng trong xử lý nước cấp sinh hoạt và nuôi trồng thủy sản.
Tạo bông cặn lớn, dễ lắng: Các bông cặn do PAC tạo ra có kích thước to, chắc và nặng hơn, giúp tăng tốc độ lắng cặn, rút ngắn thời gian xử lý và làm tăng độ trong của nước.
Liều lượng sử dụng thấp, tiết kiệm chi phí: So với phèn nhôm, liều lượng PAC cần dùng có thể thấp hơn từ 2 đến 5 lần để đạt được cùng một hiệu quả xử lý, giúp tối ưu hóa chi phí vận hành.
Giảm lượng bùn thải: Vì liều lượng sử dụng thấp hơn nên lượng bùn tạo ra sau quá trình lắng cũng ít hơn, giúp giảm chi phí cho việc xử lý bùn thải.
Khả năng khử kim loại nặng và chất hữu cơ tốt: Ngoài việc loại bỏ cặn bẩn, cấu trúc polymer của PAC còn giúp hấp phụ và loại bỏ một phần các kim loại nặng cũng như các hợp chất hữu cơ hòa tan.

Các dạng hóa chất pac phổ biến trên thị trường

Trên thị trường, bạn sẽ thường gặp hai dạng PAC chính, mỗi loại có ưu và nhược điểm riêng, phù hợp với các mục đích sử dụng khác nhau.

PAC dạng bột

Đây là dạng phổ biến nhất, dễ vận chuyển và bảo quản. PAC dạng bột lại được chia thành hai loại chính dựa trên màu sắc và thành phần:

PAC Vàng Chanh (PAC 31%): Đây là loại PAC có hàm lượng Nhôm Oxit (Al₂O₃) cao, thường từ 30% trở lên. Đặc điểm nhận biết là bột có màu vàng chanh, tan tốt trong nước nhưng đôi khi có thể để lại một lượng cặn không đáng kể. Với ưu điểm là giá thành cạnh tranh và hiệu quả xử lý mạnh mẽ, PAC vàng chanh là lựa chọn hàng đầu cho việc xử lý nước thải công nghiệp từ các ngành có độ ô nhiễm cao như dệt nhuộm, giấy, xi mạ, hoặc xử lý nước sông hồ có độ đục lớn.
PAC Trắng Ngà: Loại này thường có nguồn gốc từ Ấn Độ hoặc Trung Quốc, với hàm lượng Nhôm Oxit (Al₂O₃) thấp hơn một chút, khoảng 28-30%. Đặc điểm nổi bật của nó là bột có màu trắng ngà và độ tinh khiết rất cao, có thể hòa tan hoàn toàn trong nước mà không gây ra cặn. Nhờ khả năng làm trong vượt trội và không làm ảnh hưởng đến màu sắc của nước, PAC trắng ngà đặc biệt phù hợp cho các ứng dụng yêu cầu chất lượng nước đầu ra cao như xử lý nước cấp sinh hoạt, nước tinh khiết, và đặc biệt là làm trong nước hồ bơi.

PAC dạng lỏng

Đặc điểm: PAC lỏng thường có màu vàng nâu nhạt, với nồng độ từ 10% đến 17%.
Ưu điểm: Tiện lợi, có thể sử dụng ngay mà không cần qua công đoạn pha chế phức tạp. Phù hợp với các hệ thống xử lý nước tự động, cần châm hóa chất liên tục bằng bơm định lượng.
Nhược điểm: Chi phí vận chuyển và lưu trữ cao hơn so với dạng bột do chứa nhiều nước.

Công dụng của PAC trong đời sống và sản xuất

Nhờ những đặc tính ưu việt, phèn PAC được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực:

Xử lý nước cấp, nước sinh hoạt: PAC là lựa chọn hàng đầu cho các nhà máy nước để xử lý nguồn nước mặt (nước sông, hồ), loại bỏ cặn lơ lửng, vi sinh vật và làm trong nước trước khi đưa vào mạng lưới cung cấp cho người dân.
Xử lý nước thải công nghiệp: Với khả năng hoạt động trong môi trường pH đa dạng và xử lý được nồng độ ô nhiễm cao, PAC cực kỳ hiệu quả trong việc xử lý nước thải từ các ngành dệt nhuộm, sản xuất giấy, chế biến thực phẩm, thuộc da…
Xử lý nước nuôi trồng thủy sản: PAC giúp làm sạch ao nuôi tôm, cá bằng cách lắng tụ các chất hữu cơ lơ lửng, thức ăn thừa, giảm độ đục của nước, cải thiện môi trường sống cho vật nuôi và hạn chế dịch bệnh.
Làm trong nước hồ bơi: PAC là giải pháp “cấp cứu” nhanh chóng cho các hồ bơi bị đục do cặn bẩn, rêu tảo. Chỉ một liều lượng nhỏ có thể giúp hồ bơi trong trở lại sau vài giờ lắng cặn.

Hướng dẫn sử dụng pac xử lý nước đúng cách và an toàn

Để PAC phát huy tối đa hiệu quả, việc tuân thủ đúng quy trình kỹ thuật là vô cùng quan trọng.

Nguyên tắc pha chế và liều lượng chuẩn

Nguyên tắc vàng: Tuyệt đối không cho thẳng PAC bột trực tiếp vào bể nước cần xử lý. Luôn phải pha loãng thành dung dịch từ 2% – 5% trước khi sử dụng.

Cách pha:

Chuẩn bị thùng chứa và nước sạch.
Cân lượng PAC cần thiết theo tỷ lệ. Ví dụ, để pha dung dịch 5%, bạn hòa tan 5kg PAC bột vào 95 lít nước sạch.
Từ từ cho PAC vào nước, đồng thời khuấy đều cho đến khi PAC tan hoàn toàn.

Liều lượng tham khảo:

Nước mặt (sông, hồ): 1 – 10 g/m³ PAC.
Nước cấp sinh hoạt: 10 – 30 g/m³ PAC.
Nước thải công nghiệp: 30 – 200 g/m³ PAC (tùy thuộc vào nồng độ và tính chất ô nhiễm).
Nước hồ bơi: 1 – 5 g/m³ PAC.

Lưu ý: Liều lượng trên chỉ mang tính tham khảo. Để đạt hiệu quả tối ưu và tiết kiệm nhất, bạn nên thực hiện “Jar Test” (thử nghiệm trong cốc) với các liều lượng khác nhau để tìm ra nồng độ phù hợp nhất cho nguồn nước của mình.

Quy trình 4 bước châm PAC hiệu quả

Bước 1 – Châm hóa chất: Dùng bơm định lượng hoặc châm thủ công dung dịch PAC đã pha vào đầu nguồn nước cần xử lý.
Bước 2 – Khuấy nhanh: Ngay sau khi châm, nước cần được khuấy trộn nhanh trong khoảng 1-3 phút để hóa chất được phân tán đều.
Bước 3 – Khuấy chậm (Tạo bông): Giảm tốc độ khuấy, cho phép các hạt keo kết dính với nhau tạo thành các bông cặn lớn hơn. Quá trình này thường kéo dài 15-20 phút.
Bước 4 – Để lắng: Ngừng khuấy và để nước ở trạng thái tĩnh. Các bông cặn sẽ lắng xuống đáy, để lại lớp nước trong ở trên. Thời gian lắng phụ thuộc vào tính chất nước, thường từ 30 phút đến 2 giờ.

Lưu ý an toàn và bảo quản

An toàn lao động: PAC có tính axit nhẹ và có thể gây kích ứng. Luôn trang bị đầy đủ đồ bảo hộ cá nhân như găng tay cao su, kính mắt, khẩu trang khi tiếp xúc và pha chế.

Bảo quản: Đối với PAC bột, cần bảo quản trong bao bì kín, đặt ở nơi khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nắng trực tiếp và môi trường ẩm ướt vì PAC rất dễ hút ẩm. Tránh để hóa chất gần các chất có tính kiềm, thực phẩm hoặc nơi có người và động vật qua lại.

Kết luận

PAC xử lý nước là một trong những hóa chất keo tụ hiệu quả và ổn định nhất hiện nay, đặc biệt phù hợp với nhiều nguồn nước khác nhau từ nước cấp đến nước thải công nghiệp. Với đặc tính tạo bông nhanh, ít tạo bùn và không làm thay đổi đáng kể độ pH, PAC giúp nâng cao hiệu quả vận hành hệ thống xử lý và giảm áp lực cho các bước xử lý tiếp theo.

Tuy vậy, việc sử dụng vẫn cần được cân nhắc kỹ lưỡng dựa trên tính chất nguồn nước và mục tiêu đầu ra cụ thể.