Tình trạng nước mưa trào ngược qua cống thoát, miệng hố ga không còn xa lạ với cư dân các thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội.
Mỗi trận mưa lớn đi qua là nỗi ám ảnh về sàn nhà ướt át, mùi hôi khó chịu và nguy cơ mất an toàn điện. Để giảm thiểu rủi ro, việc nhận diện sớm dấu hiệu, nắm chắc nguyên nhân và lựa chọn giải pháp phù hợp cho từng gia đình là vô cùng cần thiết. Cùng naphoga.shop tìm hiểu sâu hơn dưới bài viết này nhé!
Dấu hiệu nhận biết sớm cống sắp trào ngược
Trào ngược nước vào ngày mưa là nỗi ám ảnh của hầu hết người dân sống ở đô thị, đặc biệt những khu vực trũng thấp hay có hệ thống thoát nước đã cũ.
Để tránh tình huống “nước lênh láng, đồ đạc ướt sạch”, việc nhận biết dấu hiệu cống sắp trào ngược là cực kỳ quan trọng. Sau đây là những cảnh báo sớm mà bạn không nên chủ quan bỏ qua:
- Nước rút chậm hoặc đọng ở miệng cống: Khi thấy nước trong nhà vệ sinh, phòng tắm, sân hoặc miệng cống thoát nước rút rất chậm sau mỗi trận mưa, đó là dấu hiệu đầu tiên hệ thống cống đã bị nghẽn hoặc quá tải. Lúc này, nguy cơ nước trào ngược vào nhà rất cao nếu tiếp tục có mưa lớn.
- Xuất hiện mùi hôi lạ quanh khu vực cống: Mùi hôi nồng nặc, khó chịu quanh miệng cống hoặc khu vệ sinh thường báo hiệu bên trong cống có rác thải, bùn đất, xác động vật mắc kẹt gây cản trở dòng chảy. Đây là nguồn gây nghẹt nghiêm trọng và dễ phát sinh hiện tượng trào ngược.
- Bong bóng khí nổi lên trên miệng cống: Khi bạn thấy trên mặt nước có nhiều bong bóng khí nổi lên liên tục, đó là dấu hiệu khí trong cống không thoát được do bị tắc nghẽn phía dưới. Trường hợp này, nước mưa xuống sẽ rất dễ đẩy ngược nước thải ra ngoài.
- Âm thanh lạ phát ra từ đường ống hoặc cống: Nếu nghe tiếng ùng ục, lách tách khi nước chảy hoặc ngay cả lúc không sử dụng nước, hãy cẩn thận! Đây là biểu hiện nước bị chặn, đang dồn ứ lại, sắp trào ngược vào nhà.
- Nước có màu đục hoặc chuyển màu lạ: Trong điều kiện bình thường, nước mưa vào cống sẽ trong. Nếu phát hiện nước rút ra từ các miệng cống có màu vàng nâu, đen sẫm hoặc đục hơn bình thường, nhiều khả năng trong cống đã tích tụ lượng lớn bùn đất, rác thải và vi sinh vật – nguy cơ lớn cho trào ngược và ô nhiễm.
Nhận biết sớm các dấu hiệu trên giúp bạn chủ động liên hệ dịch vụ vệ sinh cống hoặc tự xử lý tại nhà trước khi mưa lớn kéo đến, hạn chế tối đa nguy cơ nước tràn ngược vào nhà, ảnh hưởng sinh hoạt cũng như sức khỏe gia đình.
Tại sao nước lại trào ngược khi trời mưa lớn?
Dù đã lắp hệ thống cống thoát nước tiêu chuẩn, rất nhiều hộ gia đình và công trình đô thị vẫn phải đối mặt với hiện tượng nước thải, nước mưa trào ngược lên sàn nhà, nhà vệ sinh mỗi khi mưa lớn kéo dài. Một số nguyên nhân điển hình sau:
Hệ thống thoát nước đô thị quá tải
- Khi mưa lớn kéo dài, lưu lượng nước mưa vượt xa khả năng thoát nước của cống rãnh hoặc hệ thống tiêu thoát nước trong khu dân cư.
- Các thành phố lớn như TP.HCM, Hà Nội, Đà Nẵng… với mật độ xây dựng dày đặc, đường sá, vỉa hè bê tông hóa làm giảm diện tích thấm nước tự nhiên. Toàn bộ nước mưa đổ dồn về hệ thống thoát nước vốn đã cũ kỹ, gây nên tình trạng quá tải và trào ngược nước vào nhà.
Đường ống cống bị nghẹt, tắc do rác thải
Rác sinh hoạt, túi nylon, xác động vật, bùn đất… thường xuyên được xả trực tiếp xuống miệng cống khiến dòng chảy bị cản trở nghiêm trọng. Cặn bẩn lâu ngày bám dày thành ống, kết dính tạo thành các điểm nghẽn lớn nhỏ.
Khi mưa lớn, lượng nước từ mái nhà, sân vườn, đường phố đổ về nhanh nhưng không thoát được, dễ bị dội ngược vào nhà qua các đường ống thoát sàn, nhà vệ sinh, thậm chí bồn cầu.
Ảnh hưởng của triều cường và mực nước ngầm dâng cao
Khu vực ven sông, gần kênh rạch hoặc trũng thấp thường bị ảnh hưởng bởi triều cường. Khi mực nước bên ngoài (ngoài sông, ngoài cống) dâng cao hơn nền nhà, nước không thể thoát ra mà còn bị “ép ngược” vào trong qua các đường cống, gây hiện tượng trào ngược.
Nếu triều cường trùng với thời điểm mưa lớn, nước trào ngược cực nhanh và nguy hiểm, khó xử lý tức thì.
Thiết kế hệ thống thoát nước không phù hợp
Nhiều nhà dân có nền thấp hơn mặt đường, các miệng cống lại đặt ngang hoặc thấp, thiếu van một chiều bảo vệ. Khi nước trên đường phố dâng lên, dòng nước theo quy luật trọng lực sẽ dễ dàng tràn ngược vào nhà thông qua các lối này.
Không bảo trì định kỳ hệ thống cống
Cống rãnh không được kiểm tra, vệ sinh định kỳ sẽ tích tụ bùn đất, cặn bẩn, rễ cây… gây tắc cục bộ hoặc bán phần. Đến khi gặp mưa lớn, hệ thống không đáp ứng được lưu lượng nước, dễ phát sinh trào ngược nước thải, nước mưa.
Cách xử lý nước cống trào ngược ngày mưa hiệu quả
Chuyên gia ngành thoát nước – vệ sinh môi trường khuyến nghị các giải pháp xử lý trào ngược nước ngày mưa vừa chủ động, vừa an toàn cho hộ gia đình và công trình như sau:
Xử lý khẩn cấp khi nước đã trào ngược
- Nhanh chóng dọn sạch rác, tóc, lá cây quanh các miệng cống, rãnh thoát nước: Giúp nước có lối thoát tự nhiên, hạn chế tối đa nước tiếp tục dâng vào trong.
- Dùng dụng cụ thông tắc cống (móc sắt, pittong, dây lò xo xoắn): Đẩy thông các điểm nghẽn ở ống sàn, ống thoát nước nhà vệ sinh, giúp dòng nước rút nhanh hơn.
- Đặt xô, thùng, vật chắn tạm thời ở các miệng cống, lỗ thoát sàn: Hạn chế nước bẩn chảy ngược lên sàn nhà và gây ô nhiễm không gian sống.
- Sử dụng máy bơm nước mini/điện: Nếu có thể, dùng máy bơm hỗ trợ đẩy nước ra ngoài nhanh chóng, giảm ngập cho nhà ở tầng trệt hoặc các khu vực trọng yếu.
Xử lý đường ống bị nghẹt, tắc nặng
- Sử dụng bột vi sinh hoặc men xử lý cống chuyên dụng: Các sản phẩm này giúp phân hủy rác hữu cơ, cặn bẩn trong cống, hỗ trợ thông tắc hiệu quả và giảm mùi hôi.
- Thông tắc bằng nước sôi: Đối với trường hợp nghẹt nhẹ bởi dầu mỡ, xả nước sôi từ từ giúp hòa tan chất béo, giảm tắc nghẽn nhanh chóng.
- Gọi dịch vụ thông tắc chuyên nghiệp: Khi các biện pháp trên không hiệu quả, nên liên hệ dịch vụ thông cống bằng máy nén khí, máy lò xo hoặc hút bùn chuyên nghiệp để giải quyết tận gốc.
Chủ động phòng ngừa trào ngược nước khi mùa mưa đến
- Bảo trì, vệ sinh hệ thống cống rãnh định kỳ: Ít nhất 2–3 lần mỗi năm, nên dọn sạch cống, lưới chắn rác, kiểm tra tình trạng các ống thoát nước và hố ga để phát hiện sớm dấu hiệu tắc nghẽn.
- Lắp đặt van chống trào ngược: Đây là giải pháp hiệu quả giúp ngăn nước bên ngoài trào ngược vào nhà qua đường ống sàn, nhà vệ sinh. Van một chiều có thể lắp ngay tại các đầu ống, giá thành hợp lý, hiệu quả thực tế rất cao.
- Nâng cao nền nhà, xây tường chắn nước tạm thời: Đối với các hộ gia đình ở vùng trũng, nên chủ động nâng nền, xây gờ chắn quanh cửa ra vào, sân, lắp lưới chắn rác dày để hạn chế nước và rác tràn vào nhà.
- Lắp đặt máy bơm thoát nước tự động: Dành cho các nhà thấp hơn mặt đường hoặc những vị trí có nguy cơ ngập cao. Máy sẽ tự động bơm nước ra ngoài khi cảm biến phát hiện nước dâng cao trong hố ga, sân nhà.
- Không xả rác thải xuống cống: Hạn chế tối đa việc xả túi nylon, khăn giấy, dầu mỡ, thức ăn thừa xuống cống. Đây là nguyên nhân hàng đầu gây nghẽn, tắc và trào ngược nước ngày mưa.
Các lưu ý an toàn quan trọng khi cống trào ngược mùa mưa
Khi đối mặt với hiện tượng cống trào ngược mùa mưa, ngoài việc xử lý kịp thời để giảm thiểu thiệt hại về tài sản, bạn cần chú ý đến các nguyên tắc an toàn sau để bảo vệ sức khỏe và sự an toàn cho cả gia đình:
Tránh tiếp xúc trực tiếp với nước trào ngược
Nước cống trào ngược có chứa nhiều vi khuẩn, mầm bệnh nguy hiểm. Hạn chế tối đa tiếp xúc da, không để trẻ nhỏ, người già hoặc người có bệnh nền tiếp xúc trực tiếp với nước trào ngược. Nên đeo găng tay, ủng cao su, khẩu trang khi dọn dẹp.
Khử trùng khu vực bị ngập ngay sau khi xử lý
Sau khi nước rút hết, sử dụng các dung dịch tẩy rửa, xịt khử trùng khu vực sàn nhà, nhà vệ sinh, phòng tắm, vật dụng bị nước cống tiếp xúc để diệt vi khuẩn, phòng tránh bệnh truyền nhiễm, bệnh da liễu.
Kiểm tra thiết bị điện trước khi sử dụng lại
Nước trào ngược có thể làm ướt ổ cắm, dây điện, thiết bị điện tử. Không nên bật lại điện ngay mà phải kiểm tra kỹ, lau khô và cách ly các ổ cắm, cầu dao nếu thấy nước ngấm. Nếu cần, hãy gọi thợ điện kiểm tra để đảm bảo an toàn.
Đề phòng sập nền, lún sàn sau ngập
Nước ngấm lâu ngày dưới nền nhà có thể gây bong tróc gạch, lún sụt, nứt sàn. Sau khi vệ sinh, cần quan sát, xử lý kịp thời để tránh nguy cơ té ngã hoặc hư hại lớn về sau.
Liên hệ đơn vị xử lý môi trường khi nước trào ngược nghiêm trọng
Nếu nước ngập tràn diện rộng, phát sinh mùi hôi nặng hoặc xuất hiện rác thải lớn, nên liên hệ đội vệ sinh môi trường/quận huyện hoặc công ty thoát nước chuyên nghiệp để xử lý đúng quy trình, đảm bảo an toàn lâu dài.
Xem thêm: Hố ga bị trào ngược: Dấu hiệu, nguyên nhân và cách xử lý
Kết luận
Trào ngược nước vào ngày mưa là vấn đề đáng lo ngại nhưng hoàn toàn có thể chủ động phòng tránh nếu nhận biết kịp thời các dấu hiệu cảnh báo và thực hiện các biện pháp xử lý, bảo trì hệ thống thoát nước định kỳ.
Chủ động đầu tư giải pháp phù hợp giúp bảo vệ an toàn cho gia đình bạn và đảm bảo môi trường sống trong lành suốt mùa mưa.